Khi nhắc đến các công nghệ hỗ trợ phanh trên xe máy, ABS (Anti-lock Braking System) và CBS (Combined Braking System) là hai hệ thống phổ biến nhất hiện nay. Cả hai đều được thiết kế để tăng cường an toàn khi phanh, nhưng chúng hoạt động theo nguyên lý khác nhau và phù hợp với từng loại xe nhất định. Vậy hệ thống nào mang lại hiệu quả tốt hơn?
1. Phanh ABS
Khái niệm
Phanh ABS là viết tắt của “Anti-lock Braking System”, dịch ra tiếng Việt là hệ thống chống bó cứng phanh. Hệ thống này có nhiệm vụ giúp bánh xe không bị khóa cứng khi phanh đột ngột, nhờ đó, xe vẫn giữ được độ bám đường và tránh tình trạng trượt dài gây nguy hiểm
Hệ thống phanh ABS giúp xe giảm tốc an toàn nhờ cơ chế bóp nhả liên tục. Nhờ vậy, bánh xe không bị khóa cứng hoàn toàn mà vẫn có thể tiếp tục quay với tốc độ phù hợp, giúp người lái kiểm soát xe tốt hơn và tránh được nguy hiểm.
Cấu tạo
Hệ thống phanh ABS trên xe máy bao gồm nhiều bộ phận quan trọng, mỗi bộ phận đóng một vai trò riêng trong việc giúp xe dừng lại an toàn mà không làm mất độ bám đường. Cấu tạo chính của ABS gồm:
- Cảm biến tốc độ
Cảm biến tốc độ có chức năng giám sát tốc độ quay của bánh xe và gửi dữ liệu về bộ xử lý trung tâm. Nhờ cảm biến này, hệ thống có thể xác định được khi nào bánh xe có nguy cơ bị khóa cứng.
Thông thường, cảm biến tốc độ được lắp trên bánh trước của xe máy, tuy nhiên, tùy vào dòng xe mà nó có thể được trang bị cả ở bánh sau hoặc trên cả hai bánh.
- Bộ xử lý điều khiển ECU
Bộ xử lý ECU (Electronic Control Unit) đóng vai trò trung tâm trong hệ thống ABS. Khi nhận được tín hiệu từ cảm biến tốc độ, ECU sẽ phân tích và đưa ra quyết định có kích hoạt ABS hay không.
Ngoài ra, ECU còn có khả năng ghi nhớ dữ liệu vận hành trước đó, giúp hệ thống phản ứng nhanh hơn trong các tình huống tương tự, nâng cao hiệu quả phanh.
- Hệ thống bơm thuỷ lực và van điều chỉnh
Bơm thủy lực và các van điều chỉnh có nhiệm vụ kiểm soát lượng dầu phanh tác động lên má phanh, giúp xe giảm tốc mà không làm bánh xe bị khóa cứng. Hệ thống này có ba trạng thái hoạt động chính:
- Vị trí 1: Giữ áp lực phanh ở mức bằng với lực tác động từ người lái lên bàn đạp phanh.
- Vị trí 2: Tăng áp lực phanh để giúp xe giảm tốc nhanh hơn trong các tình huống cần thiết.
- Vị trí 3: Giảm áp lực phanh để tránh bánh xe bị bó cứng và trượt dài trên đường.
Nhờ sự phối hợp giữa các bộ phận này, phanh ABS giúp xe giảm tốc an toàn hơn so với hệ thống phanh thông thường.
Nguyên lý hoạt động
Hệ thống phanh ABS trên xe máy hoạt động theo nguyên tắc điều chỉnh áp lực phanh một cách linh hoạt, giúp xe duy trì độ bám đường ngay cả khi người lái phanh gấp. Nếu không có ABS, khi phanh đột ngột, bánh xe rất dễ bị khóa cứng, khiến xe bị trượt dài và khó kiểm soát, đặc biệt trên đường trơn hoặc địa hình gồ ghề. Tuy nhiên, với sự hỗ trợ của ABS, hệ thống này sẽ ngăn chặn tình trạng bó cứng bánh nhờ cơ chế điều chỉnh áp suất phanh liên tục.
Cụ thể, hệ thống ABS thu thập dữ liệu từ cảm biến tốc độ bánh xe và hành động phanh của người lái để tính toán lực phanh phù hợp. Nếu phát hiện một bánh xe quay chậm hơn so với bánh còn lại – dấu hiệu cho thấy nguy cơ bị khóa cứng – hệ thống sẽ ngay lập tức giảm áp lực phanh thông qua bơm và van điều chỉnh. Ngược lại, nếu bánh xe quay quá nhanh so với mức an toàn, hệ thống sẽ tăng áp lực phanh để giúp xe giảm tốc độ một cách hiệu quả mà không làm mất cân bằng. Nhờ vào quy trình điều chỉnh này, xe luôn giữ được sự ổn định và người lái có thể điều hướng dễ dàng hơn trong những tình huống khẩn cấp.
Quá trình kiểm soát lực phanh diễn ra với tần suất cao, hệ thống thực hiện động tác ấn – nhả liên tục lên má phanh khoảng 15 lần mỗi giây. Nhờ vậy, phanh không bị khóa cứng, giúp xe giảm tốc an toàn mà không rơi vào tình trạng trượt bánh. Khi xe đã thoát khỏi nguy hiểm, hệ thống sẽ tự động áp dụng lực phanh mạnh hơn để xe có thể dừng lại trong khoảng cách ngắn nhất.
Ngoài ra, nếu bộ điều khiển ECU phát hiện tốc độ bánh xe giảm xuống mức quá thấp so với điều kiện an toàn, các bơm và van thủy lực sẽ được kích hoạt để giảm áp suất lên đĩa phanh. Điều này giúp hạn chế tình trạng bánh xe bị bó cứng hoàn toàn, đảm bảo xe không bị mất kiểm soát khi dừng đột ngột.
2. Phanh CBS
Khái niệm
Hệ thống phanh kết hợp, hay Combined Brake System (CBS), là một loại phanh được thiết kế để phân bổ lực phanh đồng đều lên cả bánh trước và bánh sau. Điều này có nghĩa là, ngay cả khi người lái chỉ sử dụng một phanh (trước hoặc sau), lực phanh vẫn được truyền đến cả hai bánh xe, giúp xe dừng lại một cách an toàn và ổn định hơn.
Cấu tạo
Về cấu tạo, phanh CBS có kết cấu khá đơn giản và gọn nhẹ với hệ thống dây phanh và một bộ điều chỉnh áp lực phanh, có chức năng phân bổ lực phanh xuống hai cụm phanh ở hai bánh trước và sau.
Nguyên lý hoạt động
Do có cấu tạo đơn giản nên nguyên lý hoạt động của hệ thống phanh này cũng tương đối dễ hình dung. Khi người lái gặp tình huống bất ngờ và bóp phanh, lực phanh sẽ được bộ điều chỉnh áp lực phanh phân phối đều xuống cả hai cụm phanh trước và sau. Vì vậy, thao tác phanh sẽ hiệu quả, giúp giảm quãng đường phanh, đồng thời tăng độ an toàn.
Hệ thống phanh CBS hoạt động dựa trên cơ chế phân bổ lực phanh tự động. Khi người lái bóp phanh, bộ điều chỉnh áp lực phanh sẽ điều chỉnh và truyền lực đồng thời đến cả hai bánh xe trước và sau. Điều này giúp xe giảm tốc đều hạn chế nguy cơ trượt bánh, đặc biệt khi người lái cần dừng xe khẩn cấp.
So sánh tổng quan giữa ABS và CBS
| ABS | CBS | |
| Chức Năng Chính | Chống khóa bánh, cải thiện khả năng điều khiển và an toàn khi phanh gấp. | Phân phối lực phanh giữa bánh trước và bánh sau, tăng cường sự ổn định và an toàn khi phanh |
| Cơ Chế Hoạt Động | Sử dụng các cảm biến để giám sát tốc độ bánh xe và tự động điều chỉnh áp lực phanh để ngăn ngừa khóa bánh. | Sử dụng cơ chế cơ học hoặc thủy lực để phân phối lực phanh đồng đều giữa bánh trước và bánh sau khi người lái nhấn cần phanh. |
| Lợi Ích |
|
|
Phanh ABS và CBS cái nào an toàn hơn?
Dựa trên sự khác biệt về cấu tạo và nguyên lý hoạt động, có thể thấy cả phanh ABS và phanh CBS đều có những ưu điểm và hạn chế riêng.
Với hệ thống phanh CBS, nguyên lý hoạt động vẫn tương tự như phanh đĩa hoặc phanh tang trống, tức là khi người lái bóp phanh, lực sẽ được phân bổ lên cả hai bánh. Tuy nhiên, nếu phanh gấp hoặc di chuyển trên đường trơn trượt, bánh xe vẫn có thể bị khóa cứng, dẫn đến trượt bánh và mất kiểm soát.
Trong khi đó, phanh ABS hoạt động theo một cơ chế hoàn toàn khác. Ngoài việc phân bổ lực phanh, hệ thống này còn liên tục điều chỉnh áp suất phanh bằng cách thực hiện động tác bóp – nhả liên tục lên má phanh. Nhờ đó, bánh xe không bị khóa cứng, giúp xe duy trì độ bám đường tốt hơn và giảm nguy cơ mất kiểm soát khi phanh gấp. Chính vì vậy, phanh ABS được đánh giá cao hơn về độ an toàn so với phanh CBS.
Nếu xét về mức độ an toàn, phanh ABS vượt trội hơn nhờ khả năng hỗ trợ người lái trong những tình huống bất ngờ, đặc biệt với những người chưa có nhiều kinh nghiệm lái xe, chẳng hạn như phụ nữ, những người dễ giật mình và bóp chặt phanh khi gặp tình huống khẩn cấp. Tuy nhiên, phanh CBS lại có ưu điểm là dễ sử dụng hơn. Với những người có kỹ năng điều khiển xe tốt, biết cách bóp nhả phanh hợp lý, CBS vẫn có thể mang lại hiệu quả phanh an toàn tương tự như ABS.
Các mẫu xe Honda được trang bị hệ thống chống bó cứng phanh ABS: Honda SH, Honda Air Blade , LEAD bản đặc biệt,…. các dòng xe mô tô phân khối lớn của Honda
\
Đến HEAD Kường Ngân để được tư vấn và sở hữu xe Honda chính hãng với mức giá ưu đãi!
